Ułożenie kikuta podczas odpoczynku

Po amputacji nogi bardzo ważne jest prawidłowe ułożenie kikuta, aby zapobiec powikłaniom, takim jak przykurcze mięśni. Prawidłowe ułożenie może również pomóc zachować pełen zakres ruchu pozostałych stawów i dbać o odpowiednie krążenie krwi.

W pozycji wyprostowanej

O ile to możliwe, unikaj układania kikuta w pozycji zgiętej. Na przykład nie opieraj kończyny o rączkę kuli, nie wysuwaj nogi poza łóżko, tak by kikut swobodnie zwisał, ani nie uginaj stawu kolanowego, gdy siedzisz na łóżku. Zginanie kolana lub stawu biodrowego przez dłuższy czas może zaburzyć krążenie krwi i spowodować przykurcz mięśni.

W przypadku amputacji poniżej kolana podpieraj kikut gdy siedzisz, by kolano było wyprostowane. Siedząc na wózku, możesz użyć specjalnej podpórki do amputowanych kończyn, a siedząc na normalnym krześle, możesz użyć drugiego krzesła z siedziskiem na tej samej wysokości, aby podeprzeć kikut.

Zarówno w przypadku osób po amputacji poniżej, jak i powyżej kolana, leżenie płasko na brzuchu powoduje rozciągnięcie mięśni znajdujących się z przodu bioder, co zapobiega przykurczom wywoływanym zbyt długim siedzeniem. Możesz spędzać od 15 do 20 minut w tej pozycji kilka razy w ciągu dnia, aby zapobiec wystąpieniu powikłań związanych z przykurczem.

W pozycji uniesionej

Trzymanie kikuta w pozycji uniesionej może również zmniejszyć ból i obrzęk. Możesz starać się trzymać kończynę prosto, szczególnie jeśli leży na czymś miękkim, takim jak poduszka, gdzie może się niechcący wygiąć. Do uniesienia i podparcia wyprostowanego kikuta można wykorzystać kawałek pianki wycięty w odpowiednim kształcie i rozmiarze.

Hartowanie kikuta

Po amputacji skóra na kikucie będzie wrażliwa na dotyk, a ostatecznie, po dopasowaniu protezy i rozpoczęciu chodzenia, będzie poddawana siłom, na działanie których nigdy nie miała być wystawiona. W celu wypracowania tolerancji na te siły można przeprowadzić desensytyzację kikuta. Pamiętaj, że w przypadku niektórych osób techniki desensytyzacji, takie jak te sugerowane tutaj, mogą również zmniejszyć ból fantomowy. Porozmawiaj z protetykiem lub innymi członkami personelu medycznego, aby uzyskać sugestie, jak wykonać ćwiczenia desensytyzacyjne kikuta.

Mobilizacja blizny

Gdy ciało się goi, czasami tkanka bliznowata może przyrastać do znajdujących się pod nią tkanek miękkich i kości. Może to prowadzić do problemów ze skórą i bólu podczas noszenia protezy. Poproś członka personelu medycznego lub rehabilitacyjnego o sugestie dotyczące technik mobilizacji blizny w domu, które mogą być pomocne.

Kontrola kikuta

Inne problemy skórne mogą spowodować, że korzystanie z protezy stanie się niekomfortowe lub w niektórych przypadkach nawet niemożliwe. Regularna kontrola kikuta może pomóc wcześniej zidentyfikować problemy skórne, zanim staną się poważne.

• Użyj lustra, aby obejrzeć kikut z każdej strony.
• Na początku sprawdzaj kikut przy każdej zmianie opatrunku lub po każdorazowym zdjęciu protezy.
• Później jedna kontrola dziennie po umyciu kikuta powinna wystarczyć.

UWAGA: Jeśli amputacja była spowodowana chorobą naczyniową, na przykład cukrzycą, właściwa pielęgnacja kikuta, w tym regularne kontrole, jest jeszcze ważniejsza, ponieważ przerwanie ciągłości skóry może doprowadzić do kolejnej amputacji.

Kontrola powierzchni styku leja protezowego i leja silikonowego

Lej protezowy należy codziennie czyścić, najlepiej środkiem czyszczącym zalecanym przez protetyka.

Lej protezowy musi ściśle, a zarazem komfortowo obejmować kikut. Jeśli lej protezowy stanie się za luźny lub jeśli w niektórych obszarach nacisk będzie zbyt duży, może dojść do uszkodzeń skóry, co będzie miało wpływ na chód. Porozmawiaj z protetykiem, jeśli zauważysz zmiany w dopasowaniu leja protezowego.

Sugerowane instrukcje dotyczące zakładania silikonowego leja

Jeśli masz trudności z wkładaniem lub zakładaniem leja lub nie wiesz dokładnie, jak to zrobić, możesz skorzystać z poniższych wskazówek:

1. Upewnij się, że wnętrze leja jest czyste, suche i nie ma w nim niczego, co mogłoby powodować podrażnienie skóry.

2. Odwiń lej na lewą stronę i przytrzymaj, jak pokazano na ilustracji. Twoim celem jest stworzenie możliwie jak najbardziej płaskiej powierzchni.

3. Umieść lej płasko na końcu kikuta. Upewnij się, że lej znajduje się jak najbliżej kikuta. Nie dopuść, aby w dalszym (dystalnym) końcu kikuta zostało powietrze.

4. Ostrożnie wsuń lej na koniec kikuta, upewniając się, że nie ma zagnieceń. Następnie całkowicie nasuń lej na kikut. Uważaj, aby nie uszkodzić leja paznokciami. Ważne jest, aby w trakcie wykonywania tych czynności naciągać lej zamiast za niego ciągnąć.

5. Delikatnie poklep lej. Nie „skub” leja, ponieważ może to spowodować zwiększone napięcie na jego krawędzi i na znajdującej się pod nim skórze (co może spowodować tworzenie pęcherzy wody, pręgi lub podobne objawy). Jeśli podczas napinania pojawiają się zmarszczki, rozwiń lej i powtórz proces zakładania.

6. Jeśli używasz leja innego niż tekstylny, takie jak Iceross® Original, [odnośnik do strony produktu Iceross]), możesz użyć specjalnego środka w sprayu, który ułatwia rozwijanie i zakładanie leja. Użyj sprayu na ZEWNĘTRZNEJ STRONIE leja, przewróć lej na drugą stronę, a następnie nasuń na kikut. Następnie po zwinięciu leja zetrzyj resztki sprayu. Jeśli zdecydujesz się na użycie sprayu, upewnij się, że środek nie uszkodzi leja lub jego silikonowej warstwy. Z tego powodu najlepiej jest stosować tylko środki w sprayu zalecane przez producenta leja, takie jak Iceross Clean & Simple Dressing Spray firmy Össur, lub zapytać protetyka, jaki środek poleca.

Proteza, silikonowy lej i kikut wymagają stałej pielęgnacji i konserwacji, aby zapobiec ich uszkodzeniom lub urazom. Zła higiena może prowadzić do podrażnień skóry i urazów. Może to powodować zakażenie i inne problemy, które mogą pogorszyć funkcjonowanie protezy lub nawet uniemożliwić jej noszenie.

Regularne czyszczenie kikuta, leja i leja protezowego może zmniejszyć ryzyko namnażania się bakterii i chronić wrażliwą skórę przed stanem zapalnym i zakażeniem. Dobra higiena przedłuża również żywotność Twoich urządzeń. Oto kilka zalecanych zabiegów regularnej pielęgnacji kikuta, leja i protezy.

Pielęgnacja kikuta

Noszenie protezy zaburza naturalne właściwości i funkcje skóry w miejscach obciążonych protezą. Dodatkowo nacisk i tarcie wywierane na skórę przez leje protezowe i silikonowe wpływają na zdolność skóry do regulowania temperatury. Nadmierne pocenie się i nacisk na skórę łącznie prowadzą w końcu do podrażnień i namnażania się bakterii. Ważne jest, aby codziennie myć i pielęgnować skórę kikuta.

1. Myj kikut codziennie łagodnym mydłem (o neutralnym pH) lub specjalnym balsamem myjącym (na przykład balsamem myjącym Iceross Clean & Simple firmy Össur).

2. Nałóż krem nawilżający (na przykład Iceross Clean & Simple Moisturizing Lotion firmy Össur), aby zapobiec wysychaniu kikuta i przyspieszyć regenerację skóry. Aby uniknąć nadmiernego pocenia się w silikonowym leju, krem należy stosować wieczorem, najlepiej przed snem.

Pielęgnacja leja

Lej obejmuje wrażliwy kikut i ma bezpośredni kontakt z bakteriami. Dlatego po każdym noszeniu lub codziennie należy umyć lej ręcznie, a przynajmniej raz w tygodniu wyprać w pralce.   

Mycie ręczne:

1. Zsuń silikonowy lej z kikuta.

2. Wywiń lej na lewą stronę, aby warstwa silikonowa, która zwykle znajduje się wewnątrz, była na zewnątrz.

3. Dokładnie umyj warstwę silikonową łagodnym (o neutralnym pH) mydłem lub specjalnym środkiem do mycia leja (np. Iceross Clean & Simple Purifying Lotion firmy Össur).

4. Całkowicie spłucz mydło, aby nie było pozostałości.

5. Osusz lej wewnątrz i na zewnątrz ręcznikiem.

6. Przywróć lejowi jego normalny kształt, tak aby warstwa silikonowa znalazła się wewnątrz, i na zewnątrz (warstwa silikonowa wewnątrz) i wymyj zewnętrzną stronę wilgotną szmatką.

7. Powieś lej i pozostaw do całkowitego wyschnięcia. Nigdy nie kładź go bezpośrednio na grzejniku i unikaj bezpośredniego światła słonecznego.

Pranie w pralce:

1. Włóż lej do worka na pranie.

2. Jeśli jest to zgodne z zaleceniami producenta Twoich produktów, wypierz lej w pralce w ciepłej lub gorącej (40 °C) wodzie.

3. Użyj łagodnego detergentu i wybierz najdelikatniejszy cykl pralki.

4. Osusz lej wewnątrz i na zewnątrz ręcznikiem.

5. Przywróć lejowi jego normalny kształt, tak aby warstwa silikonowa znalazła się wewnątrz, i na zewnątrz (warstwa silikonowa wewnątrz) i wymyj zewnętrzną stronę wilgotną szmatką.

6. Powieś lej i pozostaw do całkowitego wyschnięcia. Nigdy nie kładź go bezpośrednio na grzejniku i unikaj bezpośredniego światła słonecznego.

Wskazówka: posiadanie drugiego leja umożliwia jego codzienną wymianę, co znacznie ułatwia codzienne mycie i zapewnia wystarczająco dużo czasu na wyschnięcie. Jeśli obecnie nie posiadasz zapasowego leja, zwróć się o poradę do protetyka.

Pielęgnacja protezy⁠ — lej protezowy i elementy tekstylne

Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom lejów silikonowych wrażliwa skóra kikuta nigdy nie wejdzie w kontakt z lejem protetycznym. Jednak nadal bardzo ważne jest, aby myć lej protezowy przynajmniej raz w tygodniu.

Jeśli kikut znajduje się bezpośrednio w leju protezowym bez leja silikonowego, na przykład w przypadku stosowania systemu podciśnienia, należy codziennie czyścić lej protezowy, aby zachować kończynę w optymalnym stanie.

1. Umyj lej protezowy wodą i mydłem o neutralnym pH, a następnie pozostaw do wyschnięcia.

2. Zdezynfekuj lej protezowy alkoholem w sprayu.

Pozostałe tekstylne elementy protezy należy prać przynajmniej 2–3 razy w tygodniu. Jeśli jest to zgodne z zaleceniami producenta, wypierz lej w pralce w ciepłej lub gorącej (40 °C) wodzie. Użyj łagodnego detergentu i wybierz najdelikatniejszy cykl pralki.

Wypierz te elementy tekstylne w pralce w 40 stopniach, z użyciem łagodnego detergentu i nastawiając małą liczbą obrotów wirowania.