Jak powstają protezy nóg?
Ocena
Badania wykazały, że im wcześniej pacjent zacznie korzystać z protezy, tym krótszy jest okres rehabilitacji.
Pierwszym krokiem będzie przeprowadzenie dokładnej oceny we współpracy ze swoim protetykiem ortopedą. Protetyk oceni Twój stan fizyczny, a w szczególności stan kikuta, i stwierdzi, czy zagoił się on w stopniu wystarczającym do przyjęcia nacisków, jakie proteza będzie wywierać na skórę.
W trakcie oceny protetyk ortopeda zada również pytania o Twój aktualny styl życia, a także cele i ambicje. Na podstawie udzielonych przez Ciebie odpowiedzi określi, jakie elementy musi uwzględnić w konstrukcji protezy nogi, tak aby była ona możliwie najlepiej dopasowana do Twoich potrzeb.
Odwzorowanie kształtu kikuta
Kolejnym etapem pracy protetyka ortopedy jest odwzorowanie kształtu kikuta i dokonanie pomiarów potrzebnych do zrobienia protezy. Może to mieć miejsce podczas wstępnej oceny lub wizyty kontrolnej. To niemal jak przygotowanie niestandardowej formy pod Twój kikut. Pomaga to zaprojektować dobrze dopasowany, wygodny lej protezowy. Bardzo ważne jest dokładne odwzorowanie kształtu. Tkanka miękka może zmieniać kształt po przyłożeniu nacisku, co sprawia, że jest to jeden z najtrudniejszych aspektów pracy protetyka ortopedy.
Kształt kikuta można odwzorować na różne sposoby, na przykład poprzez wykonanie gipsowego odlewu bezpośrednio na kikucie z wykorzystaniem układu sprężonego powietrza lub przy użyciu skanerów cyfrowych.
Dopasowanie diagnostycznego leja protezowego
Na bazie niestandardowej formy kikuta protetyk ortopeda wykona próbny lej protezowy, aby sprawdzić, czy kształt będzie pasował wygodnie do kikuta.
Diagnostyczny lej protezowy jest wykonany z termoplastycznego, przezroczystego tworzywa sztucznego i nie jest przeznaczony do stałego użytku. Zazwyczaj zakłada się go na kolejnej wizycie. Gdy Ty i Twój protetyk będziecie zadowoleni z projektu i wygody diagnostycznego leja protezowego, specjalista ustawi Cię w pozycji stojącej, a następnie zmontuje i wyreguluje elementy protezy. Proces ten nazywa się “regulacją statyczną”.
Jeśli w jego wyniku powstanie stabilna, wygodna proteza, już wkrótce postawisz pierwsze kroki. Nie zapomnij poprosić kogoś o sfilmowanie lub sfotografowanie Twoich pierwszych kroków. Później chce się mieć taki materiał!
Nauka chodzenia
Stawianie pierwszych kroków jest doświadczeniem edukacyjnym i stanowi ważną część na drodze do rozwinięcia w pełni swojego potencjału. Ucząc się korzystania z protezy i polegania na niej, nie należy się spieszyć. Wiele osób odczuwa ból i dyskomfort, gdy przyzwyczajają się do chodzenia na protezie nogi, ale w miarę gojenia się kończyny komfort chodzenia powinien się stopniowo zwiększać.
Niezwykle ważne jest wczesne trenowanie chodu. Nauka chodzenia na protezie nogi wymaga zastosowania nowych technik. O wiele lepiej jest od samego początku opracować dobrą technikę chodzenia niż później korygować niewłaściwe nawyki.
Twój fizjoterapeuta z pomocą protetyka ortopedy zleci Ci wykonywanie specjalnych ćwiczeń mających na celu wyćwiczenie konkretnych partii mięśni niezbędnych do chodzenia z protezą.
Dopasowanie protezy docelowej
Dopasowywanie i produkcja protezy to połączenie nauki ze sztuką. Dwoma najważniejszymi aspektami dobrej protezy są dobrze dopasowany lej protezowy o optymalnym zawieszeniu oraz prawidłowe wyrównanie elementów protezy względem kikuta. Dobry protetyk ortopeda poświęci dużo uwagi wykonaniu leja protezowego, aby pasował idealnie do Twojego kikuta, i dopilnuje, żeby wszystkie elementy były prawidłowo ustawione.
Z czasem kikut będzie się goił i zmieniał swój kształt, powoli się stabilizując. Mięśnie kończyny ulegną atrofii (skurczą się), ponieważ nie będą funkcjonowały tak, jak wcześniej. Możesz też przybrać lub stracić na wadze.
Twój kikut będzie wciąż zmieniał swój kształt, dlatego w pewnym momencie lej protezowy przestanie idealnie pasować. Źle dopasowany lej protezowy może się poruszać, co może wpływać niekorzystnie na takie aspekty, jak bezpieczeństwo, wydajność energetyczna i komfort. Istnieje kilka sposobów, dzięki którym można temu tymczasowo zaradzić, np. nakładając dodatkowe pończochy na kikut, lecz w końcu trzeba wykonać nowy, prawidłowo dopasowany lej protezowy.
Wizyta kontrolna
Docelowy lej protezowy powinien pasować przez znacznie dłuższy czas niż wstępnie wykonane, tymczasowe leje protezowe. Jednak w przyszłości konieczne będzie regularne wykonywanie lejów protezowych dopasowanych do aktualnego kształtu kikuta.
Potrzeba modyfikacji może się wiązać również z możliwością wykonywania większej liczby czynności i zwiększeniem aktywności, które pociągają za sobą zmiany cielesne i dostosowywanie się ciała. Trudno przewidzieć, jak często konieczne będzie wykonywanie nowego leja u konkretnego pacjenta, jednak zazwyczaj użytkownicy wymieniają urządzenia co trzy lata.