Ćwiczenia

Ćwiczenia są ważne, ponieważ przygotowują do chodzenia w protezie. Ćwiczenia i trening mogą stanowić istotną część odzyskiwania mobilności. Niezależnie od tego, czy właśnie otrzymałeś protezę, czy już chodzisz w niej, te ćwiczenia mogą pomóc zbudować i utrzymać mobilność oraz siłę mięśni. 

Poniższe ćwiczenia treningowe mają na celu pomóc wzmocnić mięśnie i przystosować się do chodzenia w protezie, aby ostatecznie opanować prawidłową technikę chodzenia.

Początkowo ćwiczenia powinny być wykonywane pod nadzorem fizjoterapeuty, aby upewnić się, że są poprawnie wykonywane. Niektórzy odczuwają pewien dyskomfort mięśni, chociaż ćwiczenia wydają się być łatwe do wykonania. Jeśli po ćwiczeniach odczuwasz ból mięśni, skontaktuj się z fizjoterapeutą lub personelem medycznym. Ćwiczenia te są jedynie sugerowane i mogą okazać się dla Ciebie nieodpowiednie. Zawsze przestrzegaj zaleceń członków personelu medycznego, którzy się Tobą opiekują.

Po opanowaniu prawidłowej techniki, ćwiczenia można wykonywać samodzielnie. Pamiętaj: chcesz powoli budować wytrzymałość w celu wykonywania ćwiczeń.

Możliwe ćwiczenia dla osób po amputacji uda 

1. Kołysanie miednicą na boki: Rozstaw stopy w odległości około 10 cm od siebie i powoli przesuń miednicę z lewej strony na prawą i z powrotem. Poczuj, jak ciężar Twojego ciała przenosi się z jednej stopy na drugą.

2. Wchodzenie na stopień: Powoli przenieś ciężar ciała na protezę nogi, następnie wciśnij kikut w lej protezowy i umieść zdrową stopę na stopniu. Poczuj, jak cały ciężar Twojego ciała obciąża protezę kolana. Spróbuj kontrolować równowagę po stronie z protezą, używając mięśni wokół stawu biodrowego.

3. Wykrok do przodu: Wykonaj krok w przód zdrową stopą, aktywnie przenosząc ciężar ciała na stronę z protezą. Skoncentruj się na zachowaniu równowagi na protezie w trakcie poruszania się w przód i w tył.

4. Chodzenie: Ćwicz chodzenie, gdy protetyk lub fizjoterapeuta delikatnie przytrzymuje Twoją miednicę po stronie protezy. Ten zwiększony opór podczas ćwiczenia może dodać więcej dynamiki ruchowi do przodu. Podczas chodu zapewni to dłuższy i bardziej naturalny krok.

5. Chodzenie "po ósemce" / skręty: Umieść gumowe kubeczki na podłodze i chodź, zataczając linie w kształcie ósemki lub wykonując delikatne skręty. Skoncentruj się na ruchu przechodzenia protezy stopy między piętą i palcami i zwróć uwagę na to, jak płynnie zgina się proteza kolana.

6. Chodzenie z kijkami: Korzystanie z kijków może pomóc poprawić rotację tułowia i równowagę w miarę przyzwyczajania się do protezy kolana. Aktywne obciążanie protezy (przenoszenie na nią ciężaru ciała) i generowanie płynnego ruchu przechodzenia protezy stopy między piętą i palcami doda więcej dynamiki ruchowi w przód.

7. Siadanie: Wysuń protezę stopy nieco do przodu, następnie przenieś ciężar ciała na protezę kolana i utrzymaj go tam, aż uda Ci się delikatnie ugiąć kolano. Opór, czy też siła hamująca, którą odczuwasz, pomoże Ci powoli usiąść. (Stopień oporu zależeć będzie od rodzaju posiadanej protezy kolana. Niezależnie od tego, czy masz mikroprocesorową, czy mechaniczną protezę kolana, przed podjęciem próby wykonania tego ćwiczenia skonsultuj się z protetykiem).

8. Schodzenie po schodach: Złap się poręczy i umieść tylną część protezy stopy na stopniu. Ćwicz przenoszenie ciężaru ciała na stronę z protezą i stopniowo przesuwaj miednicę do przodu. Obciążając protezę kolana w ten sposób, wytworzysz opór potrzebny do tego, by płynnie zejść na niższy stopień.

9. Schodzenie w dół rampy lub zbocza: Trzymając się poręczy, wykonuj małe kroki w równym tempie. Obciążanie protezy kolana spowoduje powstanie oporu potrzebnego do schodzenia z rampy w sposób kontrolowany.

Możliwe ćwiczenia dla osób po amputacji poniżej kolana

1. Stanie: Stój prosto, rozkładając ciężar ciała równo pomiędzy stronę z protezą a stronę zdrową. Użyj lustra do kontroli.

2. Przenoszenie ciężaru ciała z jednej strony na drugą: Powoli przenieś ciężar ciała na stronę z protezą; pomocne będzie napięcie mięśni pośladkowych (mięśni wokół stawu biodrowego) oraz kikuta. Następnie powoli przenieś ciężar ciała z powrotem na stronę zdrową. Powtórz ćwiczenie.

3. Przenoszenie ciężaru ciała do przodu i do tyłu: Stój prosto, rozkładając ciężar ciała równo pomiędzy stronę z protezą a stronę zdrową. Powoli przenoś ciężar ciała do przodu i do tyłu, kontrolując równowagę i starając się wyczuć przednią część protezy stopy w trakcie przenoszenia ciężaru ciała do przodu.

4. Równowaga: Aby nieco utrudnić ćwiczenie równowagi, postaraj się stanąć na desce równoważnej. Zachowaj ostrożność, wchodząc na deskę równoważną i schodząc z niej.

5. Wykonywanie kroków według zaznaczenia: Na podłodze zaznacz trzy różne punkty oznaczające mały krok, średni krok i duży krok. Aktywnie przenieś ciężar ciała na stronę z protezą i wykonaj krok w przód zdrową nogą. Skoncentruj się na zachowaniu równowagi po stronie z protezą w czasie, gdy przestawiasz stopę do przodu i do tyłu. Wykonuj pełne kroki w przód i w tył.

6. Wchodzenie na stopień: Powoli przenieś ciężar ciała na stronę z protezą, następnie wciśnij kikut w lej protezowy i umieść zdrową stopę na stopniu. Staraj się kontrolować równowagę po stronie protezy, używając w tym celu mięśni wokół kolana i biodra. Zwróć uwagę na ruch miednicy do przodu, tak aby był liniowy, bez skręcania i obracania.

7. Ćwiczenie z piłką tenisową: Powoli przenieś ciężar ciała na stronę z protezą i napnij mięśnie kikuta w leju protezowym. Umieść piłkę tenisową pod zdrową stopą. Wykonuj niewielkie ruchy okrężne zdrową stopą na piłce na zmianę z szybkimi ruchami na boki.

8. Ćwiczenie z taśmą Thera-Band: Przenieś ciężar ciała na stronę zdrową, owiń taśmę Thera-Band wokół protezy stopy i przywiąż drugi koniec do stabilnego obiektu. Przesuwaj protezę stopy powoli i w sposób kontrolowany w bok, pilnując, aby proteza wykonywała ruch w linii prostej.

9. Omijanie przeszkód: Umieść przeszkody (plastikowe kubeczki lub zabawki) na podłodze w równych odstępach i przejdź nad nimi. Unieś kolano, aż znajdzie się w jednej linii z biodrem, i powtarzaj tę czynność przy każdym kroku.

10. Dodatkowe ćwiczenia: Wykonuj kroki w bok, krzyżując protezę ze zdrową nogą. Inne opcje: krzyżowanie zdrowej nogi z protezą stopy, kroki w bok, chodzenie po linie, chodzenie do tyłu i wykonywanie dużych kroków.