In het ziekenhuis

Postoperatieve revalidatie begint in het ziekenhuis. Onmiddellijk na de operatie hebben de wondgenezing en stompvorming de hoogste prioriteit.

Wondgenezing

In reactie op de operatie zal het restledemaat over een groot gebied gaan zwellen. De zwelling – een normale reactie op de ingreep – wordt ook een oedeem genoemd. Er moet soms gedraineerd worden zodat wondvocht en bloed kan afvloeien en de zwelling kan verminderen. De drain wordt tijdens het genezingsproces verwijderd.

Littekenmobilisatie

Men mag hier pas na overleg met de arts mee beginnen, zodat de gehechte weke delen goed kunnen genezen!

De operatiewond sluit meestal binnen de eerste 3 tot 4 weken, waarna littekenvorming zich voordoet. Het genezingsproces van het litteken kan 6 tot 21 maanden duren. Soms vergroeit het littekenweefsel met de weke delen en het onderliggende bot. Dit kan huid- en pijnklachten geven wanneer een prothese wordt gedragen. De volgende procedure zal helpen om de huid en het littekenweefsel soepel en van elkaar gescheiden te houden. Dit kan op dit moment een beetje pijn doen, maar later – wanneer je de prothese draagt - zal dit helpen om huid- en pijnklachten te voorkomen. De littekens dienen met geurloze crèmes of een speciale littekencrème te worden gemasseerd. Een zacht en elastisch litteken maakt het makkelijker om een prothese te dragen.

Compressietherapie

Als de wond goed geneest en er geen complicaties zijn, kan men weldra met de compressietherapie beginnen. De compressietherapie beschermt het restledemaat tegen externe en interne krachten, remt de zwelling en vormt het restledemaat. Tevens heeft de druk meestal een geruststellend effect en kan het ook pijnstillend werken. Het doel is om het zwellen van het restledemaat verder te verminderen en om de bloedsomloop te stimuleren. Tevens gaat het om het vormen van de stomp en het voorbereiden op de prothese. Elastisch(e) verband, compressiekousen of siliconen liners kunnen hierbij worden gebruikt. Siliconen liners staan ook bekend als postoperatieve liners. Elastisch verband wordt met een speciale wikkeltechniek aangebracht, nadat het verband van de wond of stomp is verwijderd. Het compressieverband wordt vaak aan het begin verwijderd. Dit zorgt ervoor dat het verband niet te strak of losjes is aangebracht.

In positie brengen

Het is belangrijk om je restledemaat in een medische juiste positie te brengen:

• Om het samentrekken van spieren en het verstijven van de gewrichten te voorkomen,
• Om de bloedsomloop te ondersteunen,
• Om lymfedrainage (vermindering van de zwelling) te stimuleren, en
• Om de pijn te verlichten.

Het verpleegkundig personeel zal erop toezien dat de stomp in de juiste positie is gebracht. Het is op den duur echter belangrijk dat de stomp vlak komt te liggen. Bijvoorbeeld, bij een armamputatie dient de elleboog te worden gestrekt omdat het met gebogen elleboog in bed liggen kan leiden tot het samentrekken (spierverkorting) van het gewricht.

Fysiotherapie / ergotherapie

De eerste fysiotherapeutische oefeningen na de procedure zijn bedoeld om je te mobiliseren.

Er zal een team therapeuten klaarstaan om je te helpen in beweging te komen. De therapeuten zullen eenvoudige oefeningen voordoen die jou helpen te voorkomen dat het gewricht stijf of minder beweeglijk wordt. Deze fase staat in het teken van het oefenen van de basisactiviteiten van het dagelijks leven. Hieronder vallen:

• Alle activiteiten die te maken hebben met zelfstandig eten,
• Het zorg dragen voor je persoonlijke hygiëne, oftewel wassen en aankleden.

De spieren en gewrichten van de geamputeerde arm – bijvoorbeeld het schoudergewricht – moeten worden gestrekt zodat je gewrichtsmobiliteit zoveel mogelijk kan worden verbeterd.

Het verlies van een ledemaat verstoort het evenwicht en kan een asymmetrische lichaamshouding tot gevolg hebben. Oefeningen die de rugspieren versterken, dragen bij aan een gebalanceerde houding. Een stabiele en gebalanceerde romp maakt het makkelijker om de prothese aan te sturen.