Διατήρηση του υπολειπόμενου άκρου σας στη σωστή θέση όταν χαλαρώνετε

Μετά από έναν ακρωτηριασμό κάτω άκρου, είναι πολύ σημαντικό να διατηρείτε το υπολειπόμενο άκρο σας στη σωστή θέση για την πρόληψη επιπλοκών, όπως σύσπαση των μυών. Η σωστή θέση μπορεί επίσης να συμβάλει στη διατήρηση πλήρους εύρους κίνησης στις υπόλοιπες αρθρώσεις σας και στην καλή κυκλοφορία του αίματος.

Σε ευθεία θέση

Αποφεύγετε να έχετε το υπολειπόμενο άκρο σε κάμψη (δηλαδή λυγισμένο), όποτε είναι εφικτό. Για παράδειγμα, μη στηρίζετε το άκρο σας στη λαβή μιας πατερίτσας, μην το αφήνετε να κρεμάσει έξω από το κρεβάτι και μην έχετε το γόνατό σας λυγισμένο όταν κάθεστε στο κρεβάτι. Η διατήρηση της άρθρωσης του γόνατος ή του ισχίου σε λυγισμένη θέση για μεγάλα διαστήματα μπορεί να παρεμποδίσει την κυκλοφορία του αίματος και να προκαλέσει μυϊκές συσπάσεις.

Για ακρωτηριασμούς κάτω από το γόνατο, φροντίστε το υπολειπόμενο άκρο σας να υποστηρίζεται και το γόνατο να είναι σε ευθεία θέση όταν κάθεστε. Αν έχετε αναπηρικό αμαξίδιο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικό στήριγμα ακρωτηριασμένου ποδιού, ενώ όταν κάθεστε σε απλή καρέκλα μπορείτε να στηρίζετε το υπολειπόμενο άκρο σε μια δεύτερη καρέκλα με το ίδιο ύψος.

Για ακρωτηριασμούς τόσο πάνω όσο και κάτω από το γόνατο, θα πρέπει να ξαπλώνετε μπρούμυτα: με αυτόν τον τρόπο, η διάταση των μυών στο μπροστινό μέρος των ισχίων εμποδίζει τις μυϊκές συσπάσεις που προκαλούνται από την πολύωρη παραμονή σε καθιστή στάση. Για την πρόληψη των επιπλοκών που σχετίζονται με τη σύσπαση των μυών, προτείνουμε να μένετε σε τέτοια θέση για 15 έως 20 λεπτά αρκετές φορές την ημέρα.

Σε υπερυψωμένη θέση

Η ξεκούραση του υπολειπόμενου άκρου σε υπερυψωμένη θέση μπορεί να μειώσει τον πόνο και το πρήξιμο. Πρέπει, όμως, να προσπαθήσετε να κρατάτε το άκρο τεντωμένο, ιδίως όταν το στηρίζετε πάνω σε μαξιλάρι ή παρόμοια μαλακή επιφάνεια, όπου μπορεί να το λυγίσετε άθελά σας. Ένα κομμάτι αφρολέξ κομμένο στο κατάλληλο μέγεθος και σχήμα μπορεί να είναι ιδανικό για τη στήριξη του υπολειπόμενου άκρου σε υπερυψωμένη και ταυτόχρονα ευθεία θέση.

Αποευαισθητοποίηση του υπολειπόμενου άκρου

Μετά τον ακρωτηριασμό, το δέρμα του υπολειπόμενου άκρου θα είναι ευαίσθητο στην αίσθηση και, όταν τελικά αποκτήσετε προσθετικό μέλος και αρχίσετε να περπατάτε, αυτό το δέρμα θα δεχτεί καταπόνηση για την οποία δεν προοριζόταν ποτέ. Προκειμένου να αναπτύξετε ανοχή στην καταπόνηση αυτή, ίσως χρειαστεί να αποευαισθητοποιήσετε το υπολειπόμενο άκρο. Σε κάποια άτομα, ορισμένες τεχνικές αποευαισθητοποίησης όπως αυτές που προτείνονται εδώ μπορεί επίσης να μειώσουν τον πόνο μέλους-φάντασμα. Για συστάσεις ως προς τον τρόπο εκτέλεσης των ασκήσεων αποευαισθητοποίησης του υπολειπόμενου άκρου, συζητήστε με τον προσθετικό ή με άλλα μέλη της ιατρικής ομάδας που σας παρακολουθεί.

Κινητοποίηση ουλώδους ιστού

Κατά τη διάρκεια της επούλωσης, κάποιες φορές ο ουλώδης ιστός προσκολλάται στους μαλακούς ιστούς και τα οστά που βρίσκονται από κάτω. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δερματικά προβλήματα και πόνο στο σημείο εφαρμογής του προσθετικού μέλους. Αν χρειάζεστε συστάσεις για ωφέλιμες τεχνικές κινητοποίησης του ουλώδους ιστού που μπορείτε να εφαρμόσετε στο σπίτι, ρωτήστε την ομάδα ιατρικής παρακολούθησης ή αποκατάστασής σας.

Επιθεώρηση του υπολειπόμενου άκρου

Άλλα δερματικά προβλήματα μπορούν να κάνουν τη χρήση προσθετικού μέλους επώδυνη ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και αδύνατη. Η συχνή επιθεώρηση του υπολειπόμενου άκρου μπορεί να συμβάλει στον έγκαιρο εντοπισμό δερματικών προβλημάτων πριν η κατάστασή τους γίνει σοβαρή.

• Με έναν καθρέφτη, μπορείτε να ελέγχετε το υπολειπόμενο άκρο σας από όλες τις οπτικές γωνίες.
• Στην αρχή, θα πρέπει να ελέγχετε το υπολειπόμενο άκρο κάθε φορά που αλλάζετε επιδέσμους ή βγάζετε το προσθετικό μέλος.
• Αργότερα, μία επιθεώρηση καθημερινά μετά τον καθαρισμό του υπολειπόμενου άκρου αρκεί.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Αν ο ακρωτηριασμός οφείλεται σε αγγειακή νόσο, όπως διαβήτης, τότε η σωστή φροντίδα του υπολειπόμενου άκρου —επομένως και η τακτική επιθεώρηση— είναι ακόμη πιο σημαντική, καθώς μια δερματική βλάβη θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο ακρωτηριασμό.

Επιθεώρηση της διεπαφής σιλικόνης–θήκης

Θα πρέπει να καθαρίζετε καθημερινά τη θήκη, ιδανικά με ένα διάλυμα καθαρισμού που θα σας προτείνει ο προσθετικός σας.

Το υπολειπόμενο άκρο πρέπει να εφαρμόζει σφιχτά αλλά άνετα στη θήκη. Αν η θήκη χαλαρώσει ή υπάρχουν περιοχές μεγάλης πίεσης, τότε το δέρμα μπορεί να τραυματιστεί, επηρεάζοντας τη βάδιση. Αν παρατηρήσετε αλλαγές στην εφαρμογή της θήκης, συζητήστε τις με τον προσθετικό σας.

Η σημασία του ελέγχου του βάρους

Και κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης και στη συνέχεια, είναι σημαντικό να τρώτε όσο το δυνατόν πιο υγιεινά και να διατηρείτε ένα σταθερό βάρος. Η διατήρηση ενός σταθερού, υγιούς βάρους είναι σημαντική για όλους, αλλά είναι ακόμη πιο σημαντική για τα άτομα με προσθετικά μέλη, καθώς:

• Βοηθάει στη διατήρηση της σωστής εφαρμογής της θήκης προσθετικού μέλους που προσαρμόζεται στο υπολειπόμενο άκρο
• Βοηθάει στη μείωση της ενέργειας που χρειάζεστε για τη χρήση του προσθετικού μέλους
• Βοηθάει στην πρόληψη ή μείωση δευτερογενών προβλημάτων, όπως ο πόνος στη μέση, και
• Βοηθάει στη διαχείριση του κινδύνου εμφάνισης παθήσεων όπως ο διαβήτης και η υπέρταση.

Πώς να φορέσετε την επένδυση: ενδεικτικές οδηγίες

Αν δυσκολεύεστε να φορέσετε την επένδυση ή δεν γνωρίζετε πώς ακριβώς να το κάνετε, οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να σας φανούν χρήσιμες:

1. Βεβαιωθείτε ότι το εσωτερικό της επένδυσης είναι καθαρό και στεγνό και δεν περιέχει τίποτα που θα μπορούσε να προκαλέσει ερεθισμό του δέρματος.
2. Γυρίστε την επένδυση από την ανάποδη και πιάστε την όπως φαίνεται στην εικονογράφηση. Σκοπός είναι να δημιουργήσετε μια όσο το δυνατόν πιο επίπεδη επιφάνεια.
3. Τοποθετήστε την επένδυση επίπεδα στο ακραίο τμήμα του υπολειπόμενου άκρου. Φροντίστε η επένδυση να είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στο υπολειπόμενο άκρο. Προσπαθήστε να μην παγιδευτεί αέρας στο ακραίο τμήμα του υπολειπόμενου άκρου (το τμήμα που βρίσκεται πιο μακριά από το σώμα σας).
4. Σπρώξτε προσεκτικά την επένδυση στο ακραίο τμήμα του υπολειπόμενου άκρου, φροντίζοντας να μην τσαλακωθεί. Στη συνέχεια, ξετυλίξτε όλη την επένδυση προς τα πάνω ώστε να εφαρμόσει στο υπολειπόμενο άκρο. Προσέξτε μη χαλάσετε την επένδυση με τα νύχια σας. Είναι σημαντικό να ξετυλίγετε την επένδυση και όχι να την τραβάτε.
5. Πατήστε απαλά την επιφάνεια της επένδυσης με το χέρι. Μην τραβάτε την επένδυση για να την ισιώσετε, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει την πίεση μεταξύ του άκρου της επένδυσης και του δέρματος (με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν φουσκάλες με υγρό, μώλωπες ή παρόμοια συμπτώματα). Αν υπάρχουν ζάρες, τυλίξτε ξανά την επένδυση και επαναλάβετε τη διαδικασία για να τη φορέσετε.
6. Αν χρησιμοποιείτε μη υφασμένη επένδυση, όπως η Iceross® Original, υπάρχουν ειδικά σπρέι που σας επιτρέπουν να τυλίγετε και να φοράτε την επένδυση ευκολότερα. Εφαρμόστε το σπρέι στην ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ της επένδυσης, τυλίξτε την και έπειτα ξετυλίξτε την προς τα πάνω στο υπολειπόμενο άκρο. Αφού την ξετυλίξετε, σκουπίστε τα υπολείμματα του σπρέι. Αν επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε σπρέι, βεβαιωθείτε ότι τα συστατικά του δεν φθείρουν την επένδυση ή τη σιλικόνη της επένδυσης. Για τον λόγο αυτό, καλύτερα να χρησιμοποιείτε μόνο τα σπρέι που συνιστά ο κατασκευαστής της επένδυσης, όπως το Iceross Clean & Simple Dressing Spray της Össur. Εναλλακτικά, μπορείτε να ρωτήσετε τον προσθετικό σας ποιο σπρέι προτείνει να χρησιμοποιήσετε.

Το προσθετικό μέλος, η επένδυση σιλικόνης και το υπολειπόμενο άκρο χρειάζονται συνεχή φροντίδα και συντήρηση ώστε να μην προκαλούνται φθορές και τραυματισμοί. Η έλλειψη υγιεινής μπορεί να προκαλέσει δερματικούς ερεθισμούς και τραυματισμούς. Έτσι ενδέχεται να προκύψουν μολύνσεις και άλλα προβλήματα που μπορεί να εμποδίσουν ή και να αποκλείσουν τη χρήση του προσθετικού μέλους.

Ο τακτικός καθαρισμός του υπολειπόμενου άκρου, της επένδυσης και της θήκης του προσθετικού μέλους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης μικροβίων, προστατεύοντας το ευαίσθητο δέρμα από φλεγμονές και μολύνσεις. Επίσης, η σωστή υγιεινή παρατείνει τη διάρκεια ζωής των προϊόντων. Παρακάτω περιγράφονται κάποιες συνιστώμενες διαδικασίες στο πλαίσιο της τακτικής φροντίδας του υπολειπόμενου άκρου, της επένδυσης και του προσθετικού μέλους.

Φροντίδα του υπολειπόμενου άκρου

Όταν ένα άτομο χρησιμοποιεί προσθετικό μέλος, οι φυσικές ιδιότητες και λειτουργίες του δέρματος διαταράσσονται στα σημεία που καταπονούνται από την προσθετική αποκατάσταση. Επιπλέον, η πίεση και η τριβή που ασκούνται στο δέρμα από τις θήκες και τις επενδύσεις επηρεάζουν την ικανότητα του δέρματος για θερμορρύθμιση. Ο συνδυασμός της αυξημένης εφίδρωσης και καταπόνησης του δέρματος οδηγεί τελικά σε ερεθισμούς και ανάπτυξη βακτηρίων. Είναι σημαντικό να καθαρίζετε και να φροντίζετε καθημερινά το δέρμα του υπολειπόμενου άκρου.

1. Καθαρίζετε καθημερινά το υπολειπόμενο άκρο με ήπιο σαπούνι (με ουδέτερο pH) ή ειδική λοσιόν καθαρισμού.
2. Χρησιμοποιείτε ενυδατική κρέμα για την πρόληψη της ξηροδερμίας και την ανάπλαση του δέρματος. Χρησιμοποιείτε την κρέμα το βράδυ, κατά προτίμηση πριν από τον ύπνο, για να αποφύγετε την υπερβολική εφίδρωση στο εσωτερικό της επένδυσης.

Φροντίδα της επένδυσης

Η επένδυση τυλίγεται γύρω από το ευαίσθητο δέρμα του υπολειπόμενου άκρου και έρχεται σε άμεση επαφή με βακτήρια. Συνεπώς, θα πρέπει να πλένετε την επένδυση στο χέρι καθημερινά ή μετά από κάθε χρήση και τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα στο πλυντήριο.      

Πλύσιμο στο χέρι:

1. Τυλίξτε την επένδυση για να την αφαιρέσετε από το υπολειπόμενο άκρο.
2. Γυρίστε την επένδυση ανάποδα ώστε η σιλικόνη που βρίσκεται κανονικά στο εσωτερικό μέρος να είναι στο εξωτερικό μέρος.
3. Πλύνετε σχολαστικά την πλευρά της σιλικόνης με ήπιο σαπούνι (με ουδέτερο pH) ή με ειδικό καθαριστικό για επενδύσεις.
4. Ξεπλύνετε πολύ καλά το σαπούνι ώστε να μην υπάρχουν υπολείμματα.
5. Στεγνώστε το εσωτερικό και το εξωτερικό της επένδυσης με μια πετσέτα.
6. Επαναφέρετε την επένδυση στην αρχική της μορφή, δηλαδή ώστε η σιλικόνη να βρίσκεται στο εσωτερικό μέρος, και καθαρίστε το εξωτερικό μέρος με ένα υγρό πανί.
7. Κρεμάστε την επένδυση και αφήστε την να στεγνώσει εντελώς. Μην τοποθετείτε ποτέ την επένδυση πάνω σε θερμαντικό σώμα και αποφεύγετε την απευθείας έκθεσή της στον ήλιο.

Πλύσιμο στο πλυντήριο:

1. Τοποθετήστε την επένδυση σε σάκο πλυντηρίου.
2. Αν το επιτρέπουν οι οδηγίες του κατασκευαστή του προϊόντος, πλύνετε την επένδυση σε μέτρια θερμοκρασία (40 °C).
3. Χρησιμοποιήστε ήπιο απορρυπαντικό και επιλέξτε τον πιο ήπιο κύκλο που διαθέτει το πλυντήριό σας.
4. Στεγνώστε το εσωτερικό και το εξωτερικό της επένδυσης με μια πετσέτα.
5. Επαναφέρετε την επένδυση στην αρχική της μορφή, δηλαδή ώστε η σιλικόνη να βρίσκεται στο εσωτερικό μέρος, και καθαρίστε το εξωτερικό μέρος με ένα υγρό πανί.
6. Κρεμάστε την επένδυση και αφήστε την να στεγνώσει εντελώς. Μην τοποθετείτε ποτέ την επένδυση πάνω σε θερμαντικό σώμα και αποφεύγετε την απευθείας έκθεσή της στον ήλιο.
   

Συμβουλή: Αν έχετε και μια δεύτερη επένδυση, θα μπορείτε να αλλάζετε επένδυση καθημερινά, με αποτέλεσμα ο καθημερινός καθαρισμός να είναι πολύ ευκολότερος και να μεσολαβεί αρκετός χρόνος για το στέγνωμα. Αν δεν έχετε προς το παρόν εφεδρική επένδυση, ζητήστε τη συμβουλή του προσθετικού σας.

Φροντίδα του προσθετικού μέλους ⁠— θήκη και υφασμάτινα μέρη

Η επένδυση του προσθετικού μέλους είναι μια καινοτομία χάρη στην οποία το ευαίσθητο δέρμα του υπολειπόμενου άκρου σχεδόν αποκλείεται να έρθει ποτέ σε επαφή με τη θήκη του προσθετικού μέλους. Ωστόσο, ο καθαρισμός της θήκης τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα παραμένει σημαντική προϋπόθεση.

1. Αν το υπολειπόμενο άκρο μπαίνει απευθείας μέσα στη θήκη χωρίς να μεσολαβεί επένδυση, όπως συμβαίνει στα μέλη με αναρρόφηση κενού, τότε θα πρέπει να καθαρίζετε τη θήκη καθημερινά ώστε το υπολειπόμενο άκρο να διατηρείται απολύτως υγιές.
2. Καθαρίστε τη θήκη του προσθετικού μέλους με νερό και σαπούνι με ουδέτερο pH και αφήστε την να στεγνώσει.

Απολυμάνετε τη θήκη με οινόπνευμα σε σπρέι.

Αν το προσθετικό μέλος έχει άλλα υφασμάτινα μέρη, θα πρέπει να τα πλένετε 2-3 φορές την εβδομάδα. Εφόσον οι οδηγίες του κατασκευαστή των προϊόντων που χρησιμοποιείτε δεν προβλέπουν κάτι διαφορετικό, μπορείτε να πλένετε την επένδυση στο πλυντήριο, σε μέτρια θερμοκρασία (40 °C). Χρησιμοποιήστε ήπιο απορρυπαντικό και επιλέξτε τον πιο ήπιο κύκλο που διαθέτει το πλυντήριό σας. Πλύνετε αυτά τα υφασμάτινα μέρη στο πλυντήριο, στους 40 °C, με ήπιο απορρυπαντικό και σε χαμηλό αριθμό στροφών.